zondag 19 augustus 2012

Gloedvolle betogen als verbale kunstwerken

Gisteren naar de lancering van ‘Legislative Spotlight’ geweest. Dat is een wekelijks radioprogramma met nieuws uit het parlement. Het programma wordt gefinancierd door NDI en gemaakt door Liberia Media for Democratic Initiatives (LMDI). Het bijzondere van het programma is dat het niet alleen wordt uitgezonden door een landelijke zender (Truth FM), maar ook –een paar dagen later-  door regionale radiostations in het binnenland en dan wordt vertaald in ‘simple English’ én in de regionale taal. Op deze manier wordt het werk van het parlement tot in alle uithoeken van het land belicht.
Eens in de maand wordt het ‘op locatie’ uitgezonden: in de hoofdplaats van een van de 15 counties, met publiek. ‘Legislative Spotlight On The Dialogue’ heeft het dan en deze eerste aflevering had een feestelijk tintje. Dus togen we naar Kakata, de hoofdstad van Margibi County, ruim een uur rijden ten noordoosten van Monrovia. De City Hall was stampvol en tot buiten toe stonden mensen door open ramen te kijken en te luisteren. NDI werd van alle kanten lof toegezwaaid voor het initiatief . Er waren vijf parlementariërs uitgenodigd die ieder de kans kregen om iets tegen de Kakatanezen  te zeggen over de actuele politiek. Daarna kreeg het 250 koppige publiek de kans om ‘de dialoog’ aan te gaan. Tijd is een rekbaar begrip in Liberia. Hoewel iedere politicus vijf minuten kreeg, pakten de meesten er vijftien, zodat het rechtstreeks uitgezonden programma niet één maar twee uur duurde. Maar daar deed niemand moeilijk over. Wie de retorische (on)vermogens van Nederlandse politici kent, staat versteld van de verbale kunstwerken die in Liberia worden afgeleverd. Praktisch iedere parlementariër weet zijn of haar gehoor te raken met gloedvolle betogen over aansprekende onderwerpen, daarbij het publiek steevast uit te nodigen met instemmende dan wel afkeurende geroep het verhaal in te kleuren. En als iemand een opmerking maakt, raakt de spreker niet van zijn of haar tekst-apropos af –er is sowieso geen geschreven tekst – maar gaat er meteen op in. 
Belangrijkste onderwerp was de staatsbegroting, die op dit moment volop in discussie is. Kritische vragen uit het publiek spoorden de politici aan meer werk te maken van goed onderwijs, bereikbare gezondheidszorg en fatsoenlijke wegen. Oppositie- en coalitiepartijen waren vertegenwoordigd dus daar werd toch wel verschillend op gereageerd. De ene parlementariër verdedigde zijn regering, terwijl de oppositionele parlementariër voluit tegengas gaf. Reflexen van alle tijden.
Hoeveel mensen er naar de uitzending geluisterd hebben is onbekend, evenals de waardering -de ‘kijk en luisterdienst’ bestaat hier niet- maar de mensen in Kakata, waar doorgaans weinig valt te beleven, waren erg enthousiast.
Na het door iedereen uit volle borst gezonden volkslied was er voor allen –ook het publiek-  de befaamde Liberiaanse lunch (rijst kip en sla). En gingen we op de foto achter een spandoek.



Zwarte Radio Magie

Het medialandschap in Liberia is vrij overzichtelijk. De enige publieke TV-zender ligt al een tijdje plat. Daarnaast zijn er twee commerciële zenders, die met een antenne te ontvangen zijn. Mensen met geld kunnen een abonnement op het Zuidafrikaanse DStv nemen dat –zelfs voor Nederlandse begrippen- schandalig hoge tarieven rekent voor de keur aan zenders die het biedt. Naast BBC, CNN, Aljazeera, China TV, zijn dat veel sportzenders, religieuze kanalen (Islam TV, Inspiration, Kingdom), kinder- en muziekzenders enz.). De doorsnee Liberiaan heeft echter geen TV thuis en kijkt voor een halve dollar in een zaal naar belangrijke voetbalwedstrijden.
Veel belangrijker zijn de radiostations. Fabric, Truth, Love, Kings, Power, Veritas, UNMIL Radio zijn goed beluisterde zenders. Veel ‘talkradio’, een interview van een uur met een minister of politicus is heel gewoon – en altijd worden luisteraars gevraagd op te bellen. En dat gebeurt volop. Ook hier veel religie. Er is zelfs een ‘heal’ programma waarbij de beller wordt gevraagd de handen op de radio te leggen, waarna de dienstdoende geestelijke zijn bezwerende formules de ether in slingert. De zwarte magie is nog springlevend. Naast de landelijke zenders zijn er zo’n vijftig ‘rural radiostations’ die regionaal veel beluisterde programma’s maken. En de radio wordt echt voor allerlei nieuws en mededelingen gebruikt. Zo hoorde ik een keer de opsomming van een onafgebroken reeks van namen. Dat bleken geslaagden van een middelbare school te zijn.



Een handvol kranten maakt het medialandschap compleet. The Inquirer, The Chronicle, Frontpage, The Daily Observer en nog enkele andere zorgen voor het –vaak slecht gedrukte- nieuws. De oplaag is beperkt, schattingen van mijn Liberiaanse kennissen liggen rond de 5000 exemplaren. Je kunt ze op straat los kopen. De journalisten worden slecht betaald, elk artikel is te koop. De kwaliteit is dan ook matig en de berichtgeving sterk politiek gekleurd. Wel is er volledige vrijheid van meningsuiting. Kranten schromen niet met grof geschut de vloer aan te vegen met politici–om het even of het nu de president of de oppositieleider is. Smakelijke details worden daarbij niet geschuwd. Internationaal nieuws beperkt zich, begrijpelijker wijs, tot vooral Afrikaans nieuws. Behalve dan het voetbalnieuws dat sterk op Europa is gericht. De met tientallen miljoenen ponden gesmeerde overgang van RVP, zoals Robin van Persie hier wordt genoemd, van Arsenal naar Manchester United was groot nieuws in alle kranten. Dat daarbij dan steevast wordt vermeld dat hij bij Feyenoord groot is geworden –en ook zijn belangrijkste prijs tot nu toe heeft gewonnen (de UEFA-cup in 2002)- doet het rood-witte hart dan weer even gloeien.